2. Ünite: Kuvveti Tanıyalım 5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 60-61-62-64-65-66-67-68. Cevapları MEB Yayınları
“Kuvvet” kavramı neleri çağrıştırıyor? Aklımıza ilk gelenleri aşağıdaki alana yazarak ve/veya çizerek arkadaşlarımızla paylaşalım.
Cevap: Kuvvet denince bir şeyin ağırlığı veya bir şeye uygulanan güç aklıma geliyor.
Arkadaşlarımızın farklı fikirleri olabileceğini unutmadan onları özenle dinleyelim. Bu fikirlerden yola çıkarak kuvvetin niteliklerini tanımlayalım. Belirlediğimiz nitelikleri aşağıya yazalım.
Cevap: Kuvvetin şiddeti ve yönü vardır. Kuvvet cisimleri hareket ettirebilir, yönünü değiştirebilir.
Ayşe ve annesi, kuvvetin bazı etkilerini göstermek istiyor. Bunun için Ayşe futbol topuna vuruyor. Annesi ise paket lastiğini parmaklarıyla geriyor.
1. Ayşe ve annesi yaptıkları uygulamalarla kuvvetin hangi etkilerini göstermek istemiştir?
Cevap: Kuvvetin itme ve çekme etkisini göstermek istemişlerdir.
2. Kuvvetin günlük hayattaki etkilerine farklı örnekler verelim.
Cevap: Koltukların altını çekmek için koltukları iteklememiz, arkadaşlarımızla voleybol ve halat çekme oyunu oynamamız kuvvetin etkilerine örnek gösterilebilir.
Dinamometrenin ölçüm sınırına dikkat ederek kitap, defter ve kalemlik gibi nesneler ile aynı ölçümleri tekrarlayalım. Sonuçları aşağıdaki tabloya yazalım.
Cevap:
a. Etkinlikte kuvvetin büyüklüğünü hangi aletle ölçtük?
Cevap: Etkinlikte kuvvetin büyüklüğünü dinamometreyle ölçtük.
b. Kuvvetin büyüklüğünü ifade ederken hangi birimi kullandık?
Cevap: Kuvvetin büyüklüğünü ifade ederken Newton birimini kullandık.
c. Ulaştığımız bilgilerden yola çıkarak kuvveti tanımlayalım.
Cevap: Kuvvet bir cismin diğer cisme yaptığı etkidir.
ç. Bulduğumuz değerleri arkadaşlarımızın ölçüm sonuçları ile karşılaştıralım ve tartışalım.
Cevap: Her cismin kendine özgü kuvveti ve etkisi bulunmaktadır.
Kuvvetin esnek cisimler üzerindeki etkilerini gözlemleyebileceğimiz aşağıdaki etkinliği yapalım.
a. Dinamometrelerde okuduğumuz ölçüm değerleri aynı mı? Karşılaştıralım.
Cevap: İki dinamometrede farklı değerler göstermiştir.
b. Dinamometrelerin yaylarındaki uzama miktarları aynı mı? Karşılaştıralım.
Cevap: Uzama miktarları aynı değildir.
c. Dinamometrelerin yaylarındaki uzama miktarları aynı değilse bu durumun sebebi ne olabilir? Düşüncelerimizi arkadaşlarımızla tartışalım.
Cevap: Bir dinamometrenin yayının uzunluğu diğerinden daha kısa olduğundan dolayı farklı görünüyor olabilir.
ç. Daha hafif bir cismi ölçmek için hangi dinamometreyi seçmeliyiz? Nedenini yazalım.
Cevap: Daha hafif bir cismi ölçmek için daha küçük değerli dinamometreyi kullanmamız gerekir.
d. Daha ağır bir cismi ölçmek için hangi dinamometreyi seçmeliyiz? Nedenini yazalım.
Cevap: Daha ağır bir cismi ölçmek için daha kalın bir yaya sahip dinamometre kullanmalıyız, çünkü kalınlık arttıkça ölçülebilecek değer artar.
Bu dinamometreler ile ilgili soruları cevaplayalım.
1. Hangi dinamometreler, 3 N büyüklüğündeki bir kuvveti en hassas şekilde ölçer?
Cevap: M dinamometresi 3 N büyüklüğündeki bir kuvveti en hassas şekilde ölçer.
2. Dinamometrelerdeki yayların cinsi aynı olduğuna göre en kalın yay hangi dinamometrededir?
Cevap: En kalın yay K dinamometresindedir.
3. Hangi dinamometreler 30 N’lık kuvveti ölçmek için kullanılabilir?
Cevap: K ve L dinamometreleri 30 N’lık kuvveti ölçmek için kullanılabilir.
4. Hangi dinamometrelere 70 N’lık kuvvet uygulandığında içlerindeki yayın esneklik özelliği bozulur?
Cevap: L, M ve N dinamometrelerine 70 N’lık kuvvet uygulandığından yayın esneklik özelliği bozulur.
Aşağıdaki dinamometreler, 10 bölmeden oluşmakta ve üzerlerinde ölçüm yapabilecekleri en büyük değer yazmaktadır. Bu dinamometreler ile görsellerdeki gibi farklı cisimler ölçülmüştür.
Buna göre ölçüm sonuçlarını aşağıdaki tabloya yazalım.
Cevap:
1. Aşağıdaki ifadelerin doğru ya da yanlış olduğuna karar verip ilgili oklar yönünde ilerleyelim.
Cevap:
Etkinlik hatasız olarak tamamlandığında hangi çıkışa ulaşılır?
Cevap: 1. Çıkışa ulaşılır
2. K, L ve M cisimleri özdeş dinamometreler ile ölçülüyor. L cismi ile yapılan ölçüm sonucu aşağıda verildiğine göre diğer cisimlerle yapılan ölçümlerin sonuçlarını ilgili alanlara yazalım.
Cevap:
3. En fazla 80 N ölçebilen 10 bölmeli bir dinamometre ile yapılan ölçüm aşağıda gösterilmiştir.
Buna göre ölçüm sonucu kaç N’dır?
Cevap: Ölçüm sonucu 32 N’dır.