4. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 21-25-26 Cevapları MEB Yayınları

Yer Kabuğunu Oluşturan Kayaç Çeşitleri Nelerdir
Çeşitli mineraller ve organik maddelerden meydana gelen kütlelere kayaç denir. Kayaçların tümü değişik minerallerin bir araya gelmesiyle oluşur. Kayaçlar oluşum şekline göre 3 gruba ayrılır.
a – Magmatik kayaçlar , b – Tortul kayaçlar , c – Başkalaşım kayaçları ,
MAGMATİK KAYAÇLAR: Ateş kürenin yapısında bulunan erimiş haldeki magmanın yeryüzünde yada yer kabuğunun derinliklerinde soğuyarak katılaşmasıyla oluşan kayaçlara Magmatik kayaçlar denir. Magmanın yer kabuğu içinde yükselirken yavaş yavaş soğumasıyla oluşan kayaçlardır.
Örneğin, granit , siyenit ( kuvars , feldspat , mika , amfibol , olivin gibi minerallerden oluşur )
Magmanın derinlerde damarlarda yavaş yavaş soğuyup katılaşmasından DAMAR KAYAÇLARI oluşur.
Damar püskürük kayaçları sert ve ince kristallidirler.Örnek,porfir
Magmanın yüzey ve yüzeye yakın yerlerde aniden soğuyup katılaşmasıyla YÜZEY KAYAÇLARI oluşur.Yüzey püskürük kayaçları aniden soğuduğundan yumuşak ve ince tanelidirler.
Örnekler, Trakit , bazalt , andezit , volkan tüfleri , sünger taşı , katran taşları Camsı olanlara obsidiyen ( volkan camı )denir.
TORTUL KAYAÇLAR:Yer yüzündeki magmatik kayaçların sıcaklık değişiklikleri yağışlar ,rüzgarlar gibi dış etkenlerle küçük parçalara bölünmektedir .Magmatik kayaçların dış etkenlerle küçük parçalara bölünmüş haline TORTU denir.Tortuların çeşitli etkenlerle göl , deniz ve çukur yerlerde taşınarak zamanla tortullaşırlar. Tortul kayaçlar oluşumlarına göre 3 gruba ayrılırlar:
a – Mekanik tortullar: Su,rüzgar ve sıcaklık gibi dış kuvvetlerin etkisiyle sürüklenen kayaların bir yerde
toplanmasından oluşurlar.Kumlar,killer,çakıllar bu gruptandırlar.
b – Kimyasal Tortullar:Su külteler arasından geçerken bazı kimyasal maddeleri çözer.Suyun buharlaşması ile suda çözünen bu maddeler çökerek kaya tuzu, sarkıt , dikit ve travertenler oluşur.
c)Organik Tortullar
Bitki ve hayvan artıklarından oluşan kültelerdir.Kalkerli ve silisli kayalar , kömür ve petrol bu gruba girerler.
BAŞKALAŞIM KAYAÇLARI: Magmatik ve tortul kayaçların yüksek sıcaklık ve basınç etkisiyle zaman içinde renk ve şekil değiştirmesi sonucunda oluşan kayaçlara başkalaşım kayaçları denir.Başkalaşım kayaçları bazı özellikleri ile oluştukları kayaçlara benzerlerken farklı özellikleri de bulunur . – kalkerin başkalaşmasıyla MERMERLER,Granitin başkalaşmasıyla GNAYS,Kömürün başkalaşmasıyla ELMAS, Killerin başkalaşmasıyla YAPRAK TAŞLARI oluşur.

Taşlar kayaçlardan oluşur ve taşları büyüklüğüne rengine şekline göre sınıflandırabiliriz. Hangi kayaca ait olduklarına dair ipucu verirler bize.

hadiya lütfen tamam yesbe