4. ÜNİTE Madde ve Değişim: 5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 96-97-98-99-100-101-102-103-104-105-106-107. Cevapları MEB Yayınları
1. Maddenin hâlleri nelerdir? Hâl değişimi hakkında neler biliyorsunuz? Söyleyiniz.
Cevap: Maddenin halleri katı, sıvı ve gazdır.
2. Sizce, kaynama ve buharlaşma aynı olaylar mıdır? Yorumlayınız.
Cevap: Hayır. Buharlaşma hal değişimi kaynama ise ısı değişimidir.
Maddelerin doğada katı, sıvı ve gaz hâlde bulunduğunu biliyoruz. Bir buz parçası katı hâldeyken içtiğimiz su sıvı, soluduğumuz hava gaz hâldedir. Peki, katı bir maddeyi sıvı hâle getirmek mümkün müdür ya da gaz hâldeki bir madde, sıvılaşmadan doğrudan katı hâle geçebilir mi?
Cevap: Katı bir maddeyi sıvı bir hale getirmek mümkündür. Ama gaz halindeki madde sıvı hale getirilmeden doğrudan katı hale geçemez.
1. Dışarıdan ısı alan mumda ne gibi değişimler gözlemlediniz? Açıklayınız.
Cevap: Eridiğini sıvı hale geçtiğini gözlemledim.
2. Erimiş hâldeki mumun donması için ne yaptınız? Söyleyiniz.
Cevap: Soğuk bir ortamda donmasını bekledim.
3. Erime ve donma olaylarına günlük hayattan örnekler yazınız.
Cevap: Suyun donması, buzun erimesi, katı yağın erimesi, dışarıda bırakılan margarinin donmasını örnek verebiliriz.
Büyüklerinizin makarna yapmak için tencerede su ısıttığını görmüşsünüzdür. Tencerenin kapağı açıldığında sudan yoğun bir şekilde buhar çıktığını fark etmişsinizdir. Ayrıca tencerenin kapağında oluşan su damlaları da dikkatinizi çekmiştir. Acaba bu olaylar nasıl gerçekleşmektedir?
Cevap: Burada buharlaşma olayı gerçekleşir. Su kaynama noktasına geldikten sonra buharlaşır ve tencerenin kapağında su oluşur.
1. Suda kabarcıklar oluşmasının sebebi nedir? Söyleyiniz.
Cevap: Suyun kaynama noktasına gelmesidir.
2. Beherglas ve kabın içinde hangi olaylar gerçekleşti? Söyleyiniz.
Cevap: Su kaynamıştır. Kaynayan su buharlaşmıştır. Kaynayan ve buharlaşan su buzu eritir.
3. Buharlaşma, kaynama ve yoğuşma olaylarına günlük hayattan örnekler yazınız.
Cevap:
Buharlaşma: Kaynayan suyun yavaş yavaş azalması.
Kaynama: Kahvenin kaynaması.
Yoğuşma: Bulut oluşumu ve yağmurun yağmasını örnek verebiliriz.
1. Beherglasın içindeki iyotta ve saat camının altında ne gibi değişimler gözlemlediniz? Söyleyiniz.
Cevap: İyotun ısı almasıyla sağ camın altında kırağılaşma oluştu.
2. Beherglas içinde ve saat camının altında hangi olaylar gerçekleşti? Söyleyiniz.
Cevap: Beherglasın içindeki iyot süblimleşme yoluyla katı haldeki iyot gaz haline geçmiştir.
3. Yaptığınız etkinlikten hareketle süblimleşme ve kırağılaşma olaylarının nasıl gerçekleştiğini aşağıya yazınız.
Cevap: Süblimleşme ve kırağılaşma olayları maddenin ısı alarak hal değiştirmesiyle gerçekleşmiştir.
Tablodaki olaylar gerçekleşirken maddelerin ısı alma ve verme durumlarını belirleyiniz. Uygun bölümlere “X” işareti koyunuz.
Cevap:
Aşağıdaki hâl değişim şemasındaki boşlukları doğru kelimelerle doldurunuz.
Cevap: